National Portrait Gallery

National Portrait Gallery’e yaklasirken guzel bir muzeyi gezecegimi hissetmis ama bu kadar etkilenecegimi dogrusu tahmin edememistim. Giris katinda hip-hop kulturunu anlatan fotograflarin ve graffitilerin asili oldugu duvarlara bakarak basladim muzeyi gezmeye. David Scheinbaum’un fotograflari, Kehinde Wiley’in portre calismalari ve Tim Conlon-David Hupp ikilisinin graffitilerinden olusan RECOGNIZE isimli sergiyi gezdim ilk olarak.

Daha cok New York metrosunda gordugum graffitilerin aslinda ilk olarak 1960larda Philadelphia’da yayilmaya basladigini ogrendim. Kenar mahallelerde yasayan genclerin kendilerini ifade bicimlerinden biri olan graffitiyi bugun neredeyse dunyanin butun kentlerinde gormek mumkun.

Nikki Giovani'nin dizelerinin yazili oldugu duvarin onundeki koltuga oturup en cok hangi dizeleri sevdigimi dusundum. Sonra da bu dizeleri cok sevmemin nedenlerini anlamaya calistim.

......
Trying to find a way of not
Just surviving but living
.......

Muzenin girisinde, ziyaretcileri karsilayan panoda muzenin asil amacinin Amerika'yi Amerika yapan insanlari tanitmak oldugu yaziliydi. Muzeyi gezerken, ozellikle Benjamin Lay'in portresine bakarken, bu tanimin yetersiz olduguna kanaat getirdim. 18. yuzyilda siyahlarin kole olarak kullanilmasina karsi olan cok az sayidaki beyazdan biri olan Benjamin Lay'in kole ticaretini dunyanin en buyuk gunahlarindan birisi olarak gormesi aslinda ideal insanlik durumu hakkinda 18. yuzyildan gunumuze kadar ulasan guzel bir sesti.

Bu kanaatim Amerika'nin ilk siyah kadin sairi Phillis Wheatley'le tanisinca daha da pekisti:
...
Some view our sable race with scornful eye,
"Their color is a diabolic dye."
Remember Christians; Negroes, black as Cain,
May be refin'd, and join th' angelic train.

P.W.

Edgar Allan Poe'nun portresinin onune geldigimde aklima Raven isimli siiri geldi. Bu satirlari yazarken bir taraftan Raven'i dinliyorum. Poe fisildiyor: NEVERMORE.
Muzede beni en cok etkileyen sergilerden bir tanesi de Zaida Ben-Yusuf'un fotograflarindan olusan sergiydi. Portre fotografciliginin Amerika'daki gelisimine buyuk katkilari olan Zaida Ben-Yusuf'un eserleri 20. yuzyilin baslarinda New York'taki hayat hakkinda fikir edinmeme de yardimci oldu. Bu bolumden ayrilirken Frank Goodyear'in Zaida Ben-Yusuf'la ilgili kitabini defterime not ettim.

Politik karikaturlerin sergilendigi bolumde Herbert Lawrance Block'la, (kisa adiyla Herblock) tanistim. Karikaturun iktidara muhalefetini en guzel sekilde yansitan Herblock'un eserleri sanatin iktidar karsisinda durmasi gerektigi yeri gostermesi acisindan onemliydi. Yuzlerce kelimenin anlatmaya calistigini cizgilerin nasil da basariyla anlattigini gorunce heyecanlandim.

NEWSEUM'daki fotograflardan ogrendigim Greensboro'daki sit-in movement'a benzer bir olayin 1955'te Montgomery/Alabama'da yasandigini ogrendim. Siyah bir kadin bindigi belediye otobusunde ayaktaki bir beyaza yerini vermedigi icin polis tarafindan tutuklanir. Kadinin adi Rosa Parks'dir. Bu olay bir cok tarihci tarafindan siyahlarin esitlik mucadelesinin baslangisi olarak kabul ediliyor.

Muzeyi gezdikten sonra binanin sutunlarinin onundeki merdivenlere oturup Washington'un aksamustu kalabaligini seyre daldim. Cantamdan cikardigim kitabima biraz goz attiktan sonra, yuzumu, etkisini yitirmeye baslayan gunese dondum. Icimden, yelkenlerini Ege ruzgarlarinin sisirdigi ahsap bir tekne usulca suzuldu...


Kivanc (22 Mayis, 08)

Referanslar:

http://www.npg.si.edu/
http://www.npg.si.edu/exhibit/recognize/poetry.html
http://www.npg.si.edu/exhibit/zaida/catalogue/index.html
http://afroamhistory.about.com/od/rosaparks/p/bio_parks_r.htm
http://library.msstate.edu/content/reference/guides/images4rosaparks/rosa_parks_web.JPG
http://www.heise.de/ix/raven/Literature/Lore/TheRaven.html
http://www.earlyamerica.com/review/winter96/wheatley.html
http://commons.wikimedia.org/wiki/Benjamin_Lay
http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/ARTblock2.jpg